عوامل خطر قابل کنترل (راهکارهای اصلی پیشگیری)

خبر خوب این است که بسیاری از عوامل خطر اصلی سرطان کلیه به سبک زندگی مرتبط هستند و شما می‌توانید با ایجاد تغییراتی مثبت، نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری ایفا کنید.

نقش حیاتی ترک دخانیات: سیگار، قلیان و سیگار برگ

استعمال هر نوع تنباکو، مهم‌ترین و قطعی‌ترین عامل خطر قابل پیشگیری برای سرطان کلیه است.  خطر ابتلا در افراد سیگاری بسته به میزان و مدت مصرف، ۲ تا ۳ برابر افراد غیرسیگاری است. این ارتباط آنقدر قوی است که ترک دخانیات به عنوان اولین و مؤثرترین گام در پیشگیری شناخته می‌شود.

چرا دخانیات برای کلیه‌ها اینقدر مضر است؟

وقتی شما دود سیگار، قلیان یا سیگار برگ را استنشاق می‌کنید، بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی وارد بدن شما می‌شود که حداقل ۷۰ مورد از آن‌ها به طور مستقیم سرطان‌زا هستند. این مواد سمی از طریق ریه‌ها وارد جریان خون می‌شوند. از آنجایی که وظیفه اصلی کلیه‌ها تصفیه خون است، این مواد سرطان‌زا در کلیه‌ها تغلیظ شده و با سلول‌های کلیه تماس مستقیم پیدا می‌کنند. این تماس مکرر به DNA سلول‌های کلیه آسیب می‌زند و فرآیندی را آغاز می‌کند که می‌تواند به سرطانی شدن سلول‌ها منجر شود.

برخی از خطرناک‌ترین مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو که به کلیه‌ها آسیب می‌زنند عبارتند از:

• آمین‌های آروماتیک و نیتروزآمین‌ها: ترکیبات شیمیایی قوی که به عنوان عامل اصلی سرطان‌زایی برای سیستم ادراری (کلیه و مثانه) شناخته می‌شوند.
• فلزات سنگین (مانند کادمیوم و آرسنیک): این فلزات سمی در کلیه‌ها تجمع یافته و باعث آسیب سلولی و افزایش خطر سرطان می‌شوند.
• بنزن و فرمالدئید: مواد شیمیایی شناخته‌شده‌ای که در صنعت استفاده می‌شوند و استنشاق آن‌ها از طریق دود تنباکو، خطر ابتلا به انواع سرطان را افزایش می‌دهد.

آیا قلیان (Hubble-Bubble) و سیگار برگ بی‌خطرتر هستند؟

خیر، این یک باور کاملاً اشتباه و خطرناک است.

قلیان: بسیاری به غلط تصور می‌کنند که عبور دود از آب، آن را تصفیه و بی‌خطر می‌کند. تحقیقات علمی به وضوح نشان داده‌اند که دود قلیان به همان اندازه و حتی گاهی بیشتر از دود سیگار مضر است. در یک وعده مصرف قلیان (که معمولاً طولانی‌تر از کشیدن یک سیگار است)، فرد حجم بسیار بیشتری دود استنشاق می‌کند. علاوه بر مواد سمی خود تنباکو، سوختن زغال قلیان نیز مقادیر زیادی مونوکسید کربن و مواد سرطان‌زای دیگر تولید می‌کند. بنابراین، مصرف قلیان نیز یک عامل خطر جدی برای سرطان کلیه و مثانه محسوب می‌شود.

سیگار برگ: اگرچه ممکن است دود سیگار برگ به طور کامل به داخل ریه‌ها کشیده نشود، اما مواد سرطان‌زای آن از طریق مخاط دهان جذب شده و وارد جریان خون می‌شوند. این مواد در نهایت به کلیه‌ها رسیده و خطر ابتلا به سرطان کلیه و همچنین سرطان‌های دهان و حلق را به شدت افزایش می‌دهند.

نکته کلیدی: هیچ سطح ایمنی برای مصرف دخانیات وجود ندارد. بهترین کاری که می‌توانید برای کاهش خطر سرطان کلیه انجام دهید، ترک کامل و دائمی هر نوع محصول تنباکویی است.

۱. حفظ وزن سالم و مبارزه با چاقی

چاقی و اضافه وزن، خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می‌دهد. بافت‌های چربی اضافی در بدن می‌توانند باعث تغییرات هورمونی و التهاب شوند که به رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. داشتن یک رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی منظم، بهترین راه برای رسیدن به وزن سالم و حفظ آن است.

۲. کنترل فشار خون بالا

فشار خون بالا یکی دیگر از عوامل خطر مهم برای سرطان کلیه است. بسیاری از افراد از فشار خون بالای خود بی‌اطلاع هستند. بنابراین، اندازه‌گیری منظم فشار خون اهمیت زیادی دارد. در صورت بالا بودن فشار خون، باید تحت نظر پزشک با روش‌هایی مانند تغییر رژیم غذایی (کاهش مصرف نمک)، ورزش منظم و در صورت لزوم، مصرف دارو آن را کنترل کرد.

۳. رژیم غذایی سالم

اگرچه تحقیقات در این زمینه ادامه دارد، اما یک رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات و فیبر می‌تواند به سلامت کلی شما و کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها از جمله سرطان کلیه کمک کند. همچنین، برخی شواهد نشان می‌دهد که مصرف آب کافی و پرهیز از نوشیدنی‌های شیرین ممکن است مفید باشد.