درمان سرطان مثانه: درمانهای هدفمند و ایمونوتراپی

1. مرور کلی درمانهای سرطان مثانه

درمان سرطان مثانه به مرحله بیماری (غیرمهاجم، مهاجم به عضله، یا متاستاتیک)، نوع تومور، و وضعیت سلامت بیمار بستگی دارد. امروزه، پیشرفتهای علمی گزینه های نوینی مانند درمان هدفمند (بر اساس ویژگیهای مولکولی تومور) و ایمونوتراپی را در دسترس قرار داده است.

۲.  روشهای اصلی درمان

الف. جراحی

  • برداشتن تومور از طریق مجرای ادرار  (TURBT) :
    • برای تومورهای غیرمهاجم به عضله (NMIBC)
    • تومور با استفاده از یک سیم مخصوص برداشته میشود.
  • سیستکتومی جزئی یا کامل:
    • برداشتن بخشی یا تمام مثانه (در موارد مهاجم به عضله یا عودکننده)
    • بازسازی مثانه با استفاده از روده یا ایجاد مسیر ادراری خارجی (یورواستومی)

ب. شیمی درمانی

  • شیمی درمانی داخل مثانه ای  (Intravesical) :
    • تزریق مستقیم دارو (مانند میتومایسین C یا ژمسیتابین) به مثانه برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقیمانده.
  • شیمی درمانی سیستمیک:
    • برای سرطانهای مهاجم یا متاستاتیک با داروهایی مانند سیسپلاتین، جمسیتابین، یا  MVAC (ترکیب متوترکسات، وینبلاستین، دوکسوروبیسین، سیس پلاتین)

ج. پرتودرمانی

  • معمولاً همراه با شیمی درمانی برای حفظ مثانه در موارد مهاجم به عضله استفاده میشود.
  • تکنیکهای پیشرفته مانند IMRT  برای کاهش آسیب به بافتهای سالم

۳.  ایمونوتراپی (Immunotherapy)

ایمونوتراپی سیستم ایمنی بدن را برای شناسایی و حمله به سلولهای سرطانی فعال میکند.

الف. بازدارنده های نقاط کنترلی ایمنی (Checkpoint Inhibitors)

  • پمبرولیزوماب (Pembrolizumab) و آتزولیزوماب  (Atezolizumab) :
    • برای سرطانهای متاستاتیک یا پیشرفته که به شیمی درمانی پاسخ نداده اند.
    • با مسدودکردن پروتئین PD-1/PD-L1، سلولهای T را برای حمله به تومور فعال میکنند.
  • نیولوماب (Nivolumab) :  در موارد عودکننده یا متاستاتیک.

ب. BCG ( باسیلوس کالمت-گورین) درمانی

  • تزریق باکتری ضعیف شده BCG  به مثانه برای تحریک سیستم ایمنی.
  • استاندارد طلایی برای پیشگیری از عود در سرطانهای غیرمهاجم با خطر بالا.

ج. آنتی بادیهای مزدوج  (Antibody-Drug Conjugates)

  • اِنفورتوماب ودوتین  (Enfortumab vedotin) :
    • برای سرطانهای متاستاتیک با بیان پروتئین Nectin-4
    • آنتی بادی به سلولهای سرطانی متصل شده و داروی شیمی درمانی را مستقیماً به آنها میرساند.

۴.  درمان هدفمند  (Targeted Therapy)

این درمانها پروتئینها یا ژنهای خاصی را که در رشد تومور نقش دارند، هدف قرار میدهند.

الف. بازدارنده های  FGFR

  • اِردافیتینیب  (Erdafitinib) :
    • برای تومورهای با جهش یا تغییرات در ژن FGFR2/FGFR3
    • از طریق مسدودکردن سیگنالهای رشد تومور عمل میکند.

ب. بازدارنده های  VEGF

  • بواکیزوماب  (Bevacizumab)  :
    • مهار رگزایی تومور با هدفگیری پروتئین VEGF
    • اغلب همراه با شیمی درمانی استفاده میشود.

ج. درمانهای مبتنی بر پروفایل مولکولی

  • آزمایش NGS  (توالی یابی نسل جدید) 🙂 شناسایی جهش هایی مانند EGFRHER2  یا PIK3CA
  • مثال: بیماران با بیش بیان HER2  ممکن است به داروهایی مانند تراستوزوماب پاسخ دهند.

۵.  درمانهای شخصی سازی شده و نوین

  • آزمایشهای بالینی:  دسترسی به داروهای نسل جدید مانند بازدارنده های PARP  یا CDK4/6
  • پنل های ژنومی:  تجزیه وتحلیل DNA تومور برای انتخاب درمان هدفمند.

۶.  انتخاب درمان بر اساس مرحله بیماری

الف. سرطان غیرمهاجم به عضله (NMIBC)

  • TURBT + BCG /شیمی درمانی داخل مثانه ای:  کاهش خطر عود.
  • در صورت مقاومت به BCG، ایمونوتراپی (مانند پمبرولیزوماب) یا جراحی پیشنهاد میشود.

ب. سرطان مهاجم به عضله (MIBC)

  • سیستکتومی + شیمی درمانی نئوادجوانت:  برای کوچک کردن تومور قبل از جراحی
  • ترکیب پرتودرمانی و شیمی درمانی:  برای حفظ مثانه

ج. سرطان متاستاتیک

  • ایمونوتراپی + درمان هدفمند:  مثال: پمبرولیزوماب + اردافیتینیب.
  • شیمی درمانی + داروهای آنتی بادی مزدوج:  مانند انفورتوماب ودوتین

۷.  مدیریت عوارض جانبی

  • ایمونوتراپی:  التهاب روده، پوست یا کبد
    • راهکار: کورتیکواستروئیدها و نظارت منظم
  • درمان هدفمند:  خستگی، تغییرات ناخن، اسهال
    • راهکار: اصلاح دوز دارو و درمانهای حمایتی
  • شیمی درمانی:  تهوع، کاهش گلبولهای سفید
    • راهکار: داروهای ضدتهوع و تزریق فاکتورهای رشد

۸. چالشها و محدودیتها

  • مقاومت به BCG درمانی در برخی بیماران
  • هزینه بالای داروهای نوین و دسترسی محدود در برخی مناطق
  • نیاز به همکاری تیمهای تخصصی (اورولوژی، انکولوژی، پاتولوژی)

9. آینده درمان سرطان مثانه

  • توسعه واکسنهای شخصی سازی شده بر اساس آنتی ژنهای تومور
  • استفاده از هوش مصنوعی برای پیش بینی پاسخ به درمان
  • تمرکز بر ترکیب ایمونوتراپی با درمانهای هدفمند برای افزایش اثربخشی

 

نکته کلیدی

درمان سرطان مثانه امروزه به طور فزاینده ای شخصی سازی شده است. با شناسایی نشانگرهای مولکولی و استفاده از ایمونوتراپی، بیماران گزینه های مؤثرتری برای کنترل بیماری دارند. ارتباط مستمر با تیم پزشکی و آگاهی از آخرین پیشرفتها، نقش کلیدی در موفقیت درمان ایفا میکند.

توجه: این محتوا جایگزین مشاوره پزشکی نیست. برای تصمیم گیری درمانی، همیشه با انکولوژیست خود مشورت کنید.

مشاوره درمانی

 فرم زیر را پر نمایید ، در اولین فرصت با شما تماس خواهیم گرفت.

لطفا برای تکمیل این فرم، جاوا اسکریپت را در مرورگر خود فعال کنید.